WASHINGTON (8/2): Tổng thống Donald Trump đã thúc giục Nhật Bản đầu tư mạnh vào ngành năng lượng và công nghệ của Mỹ, đồng thời ca ngợi Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba trong chuyến thăm Nhà Trắng đầu tiên của ông. Trump cũng tìm cách tháo gỡ tranh chấp liên quan đến thương vụ thâu tóm US Steel trị giá 14,9 tỷ USD của Nippon Steel, một thương vụ mà ông từng phản đối mạnh mẽ.
Tiến Triển Trong Thương Vụ Nippon Steel và Yêu Cầu Cán Cân Thương Mại Công Bằng
Trump thông báo rằng Nippon Steel có thể đầu tư thay vì mua lại US Steel, đồng thời tuyên bố: “Tôi hoàn toàn ổn với điều đó.” Sau thông báo này, cổ phiếu của US Steel đã giảm 6%. Tuy nhiên, theo nguồn tin từ Reuters, Nippon Steel vẫn chưa chính thức rút khỏi thương vụ mua lại này.
Cuộc đàm phán giữa Mỹ và Nhật Bản diễn ra trong bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang sau khi Trump nhậm chức vào tháng 1. Tổng thống Mỹ cũng tuyên bố kế hoạch áp thuế đối với nhiều quốc gia vào tuần tới, nhưng chưa rõ liệu Nhật Bản có nằm trong danh sách này hay không.
Trump đã gây áp lực buộc Nhật Bản thu hẹp thặng dư thương mại 68,5 tỷ USD với Mỹ, nhưng cũng tỏ ra lạc quan khi Thủ tướng Ishiba cam kết nâng tổng vốn đầu tư của Nhật Bản vào Mỹ lên 1 nghìn tỷ USD, đồng thời tăng mua khí tự nhiên hóa lỏng (LNG), ethanol và amoniac từ Mỹ.
Theo Bộ Thương mại Mỹ, Nhật Bản hiện là nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn nhất vào Mỹ, với tổng vốn đầu tư 783,3 tỷ USD vào năm 2023, xếp trên Canada và Đức.
Căng Thẳng Trong Quan Hệ Mỹ – Nhật
Dưới thời chính quyền Trump, Mỹ đã có cách tiếp cận truyền thống hơn đối với các đồng minh châu Á-Thái Bình Dương như Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc và Philippines.
Trong tuyên bố chung sau cuộc họp, hai nhà lãnh đạo đã sử dụng ngôn ngữ quen thuộc về việc phản đối hành động quân sự của Trung Quốc ở Biển Đông, Biển Hoa Đông và Eo biển Đài Loan, đồng thời ủng hộ an ninh của Nhật Bản và bày tỏ lo ngại về Triều Tiên và Nga.
Tại cuộc họp báo chung, Trump và Ishiba đã dành nhiều lời khen ngợi cho nhau. Tổng thống Mỹ cũng đồng ý sẽ sớm thăm Nhật Bản.
“Trên truyền hình, ông ấy (Trump) có vẻ đáng sợ và rất mạnh mẽ,” Ishiba nói với báo giới, khiến Trump bật cười. “Nhưng khi gặp mặt trực tiếp, ông ấy thực sự chân thành và quyết đoán.”
Khi ngồi cùng nhau tại Phòng Bầu dục, Trump khẳng định rằng Mỹ và Nhật Bản sẽ hợp tác để giảm thâm hụt thương mại Mỹ – Nhật về mức “công bằng”.
“Việc này khá dễ dàng. Tôi không nghĩ sẽ có bất kỳ vấn đề gì. Họ cũng muốn sự công bằng.”
Ishiba cũng nhấn mạnh kế hoạch đầu tư của các doanh nghiệp Nhật Bản như Toyota và Isuzu vào thị trường Mỹ. Khi được hỏi về khả năng Mỹ áp thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Nhật Bản, Ishiba từ chối bình luận, nói rằng đó chỉ là một “giả định lý thuyết.”
Căng Thẳng Thương Mại Mỹ – Trung và Ảnh Hưởng Đến Nhật Bản
Việc Trump áp thuế 10% lên tất cả hàng nhập khẩu từ Trung Quốc đang khiến mối quan hệ thương mại toàn cầu trở nên căng thẳng. Trong một động thái mang tính đối đầu, Trump còn cảnh báo sẽ áp thêm thuế với các quốc gia khác, bao gồm cả Nhật Bản.
Là một quốc gia phụ thuộc nhiều vào thương mại, Nhật Bản phải nhập khẩu phần lớn thực phẩm và tài nguyên thiên nhiên, đồng thời có nhiều doanh nghiệp phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc.
Dưới thời cố Thủ tướng Shinzo Abe, Trump và Nhật Bản có mối quan hệ gần gũi, nhưng Thủ tướng Ishiba chưa từng có quan hệ cá nhân với Trump. Dù vậy, chuyến thăm Nhà Trắng sớm của Ishiba được các chuyên gia coi là tín hiệu tích cực cho quan hệ Mỹ – Nhật.
“Mục tiêu của Thủ tướng Ishiba là chiếm được thiện cảm của Trump, và có vẻ ông ấy đã làm rất tốt,” theo Danny Russel, Phó Chủ tịch Viện Chính sách Xã hội Châu Á.
Tuy nhiên, Russel cũng lưu ý rằng dù Nhật Bản có gia tăng mua hàng từ Mỹ, điều đó vẫn chưa đủ để thu hẹp thâm hụt thương mại giữa hai nước.